Het uitgeven (primair) en de handel (secundair) in staatsleningen vormen onderdelen van de kapitaalmarkt. Op de kapitaalmarkt worden financiële producten verhandeld met een looptijd van minimaal 1 jaar.
Staatsobligaties (DSL's)
Staatsobligaties, oftewel Dutch State Loans (DSL's), worden uitgegeven om te voorzien in de financieringsbehoefte van de Staat. Een staatsobligatie is een schuldbewijs. De houder van een staatsobligatie heeft een vordering op de Staat en de Staat heeft de verplichting tot het betalen van rente en aflossing aan de houder van zo’n obligatie.
Staatsleningen hebben een vaste looptijd. Zo wordt er bijvoorbeeld ieder jaar een obligatie met een looptijd van 10 jaar uitgegeven. Jaarlijks ontvangt de houder van zo’n lening de rentecoupon op 15 juli. Deze jaarlijkse rente wordt ook wel ‘coupon’ genoemd, wat verwijst naar de tijd dat een obligatie bestond uit een hoofdblad (mantel) met daaraan een aantal rentecoupons. De houder kon jaarlijks de betreffende coupon losknippen en bij de bank inleveren om rente te ontvangen. Tegenwoordig gaat de rentebetaling via elektronische weg, maar het begrip coupon is blijven bestaan. Op de afloopdatum van de staatsobligatie wordt de laatste rentecoupon en het nominaal bedrag (de aflossing) betaald.
DSL’s worden geveild via twee technieken: de toonbankveiling en de Dutch Direct Auction (DDA). Zie voor meer informatie het Onderwerp Veilingmethoden. Informatie over de DDA vindt u bij het onderwerp Dutch Direct Auction.
Het belangrijkste kenmerk van een staatslening is de kredietwaardigheid: de Nederlandse Staat heeft de hoogst mogelijke rating (AAA) en staat garant voor tijdige en volledige betaling van rente en aflossing. De Nederlandse Staat wordt gezien als een van de meest veilige en betrouwbare debiteuren op de financiële markt. Elke beoordeling van Nederland door een kredietbeoordelaar (credit rating agency, CRA) is ongevraagd (‘unsolicited’). CRA’s baseren hun oordeel op publiek beschikbare informatie over het beleid en de financiële situatie van de overheid. CRA’s beoordelen in ieder geval de kredietwaardigheid van Nederland; sommige geven ook beoordelingen van individuele DSL’s. De Nederlandse Staat geeft alleen ongedekte senior leningen uit. Alhoewel beleggers altijd zelfstandig dienen vast te stellen of een bepaald financieel instrument gepast is voor hun beleggingsdoelen, is het Agentschap van mening dat individuele DSL’s eenzelfde beoordeling (kredietwaardigheid) hebben als de Nederlandse Staat.
Terugkoopfaciliteit DSL's
In maart 2012 is het Agentschap een permanente faciliteit gestart voor het terugkopen van DSL’s. Het doel hiervan is het verbeteren van het beheer van het schatkistsaldo van het Agentschap. Momenteel koopt het Agentschap DSL’s terug met een afloopdatum tot T+24 maanden, wat zorgt voor een effectiever beheer van het schatkistsaldo en mogelijke aanpassingen van het aflosprofiel voor de komende 24 maanden.
DSL’s worden bilateraal teruggekocht van de Primary Dealers; de mate waarin de secundaire markt wordt betreden, wordt dagelijks bepaald. Om de liquiditeit in de betreffende DSL’s te borgen, heeft het Agentschap zich gecommitteerd om een minimaal uitstaande volume van € 10 miljard in elke DSL te handhaven. DSL’s die zijn teruggekocht worden onmiddellijk geannuleerd.
STRIPS
Wanneer coupons en obligaties onafhankelijk van elkaar verhandeld kunnen worden, spreekt men van 'STRIPS'. Deze afkorting staat voor 'Seperate Trading of Registered Interest and Principal Securities'. Alle Nederlandse staatsleningen zijn ‘stripbaar’ vanaf de eerste rentecouponvervaldatum.
Door het strippen van een obligatie valt deze uiteen in afzonderlijke cashflows: de individuele jaarlijkse couponbetalingen en de hoofdsom. De aanschaf van afzonderlijke STRIPS kan interessant zijn voor partijen die verplichtingen op een specifiek moment willen afdekken, zonder tussentijds te worden geconfronteerd met een herbeleggingsrisico als gevolg van couponbetalingen. Tevens vormen STRIPS een geschikt instrument om de samenstelling van een beleggingsportefeuille aan te passen.
Evenals staatsleningen vallen STRIPS onder de Wet giraal effectenverkeer (Wge). De procedure voor settlement en betalingen van coupons en aflossingen is gelijk aan die bij normale staatsleningen. De handel in STRIPS vindt onder andere plaats via Euronext.